معرفی رشته مامایی

رشته مامایی یکی از رشته‌های پرطرفدار رشته تجربی است و نقش حیاتی در سلامت مادر و کودک ایفا می‌کند. این رشته با ترکیبی از علم، مهارت و مراقبت‌های بالینی، مراقبت از مادر و نوزاد را از پیش از بارداری تا سنین کودکی ادامه می‌دهد.

هدف و ماهیت رشته مامایی

مامایی قدیمی‌ترین تجربه بشری در زمینه زایمان است و در گذشته زنان با تجربه و آشنا به داروهای گیاهی به کمک مادران می‌آمدند. مامایی مدرن امروزه بر پایه:

• مشاهده و آموزش
• پیشگیری و مشاوره
• تشخیص و درمان
• تحقیق و پژوهش

استوار است و شامل نقش‌های مشاوره‌ای، آموزشی، مراقبتی، حمایتی، درمانگری و تحقیقاتی می‌شود.

حیطه مامایی:

1. قبل از حاملگی: شناسایی مادران پرخطر و مشاوره پیش از بارداری (مثلاً مادران دیابتی یا با سابقه بیماری قلبی)
2. دوران بارداری: مراقبت و آموزش مادران در کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها
3. مرحله زایمان: مدیریت زایمان طبیعی و همکاری با پزشک در موارد پیچیده
4. پس از زایمان: مراقبت و آموزش مادر و نوزاد
5. بهداشت مادر و کودک: نظارت بر رشد و تکامل کودک از ۵ روزگی تا ۶ سالگی و واکسیناسیون
6. سلامت زنان: پیشگیری از سرطان‌های دهانه رحم و پستان و مشاوره در مراکز ناباروری

توانایی‌های مورد نیاز

• عشق و علاقه به انسان و مسئولیت پذیری بالا
• صبر و حوصله برای کمک به مادر در شرایط حساس زایمان
• هوش و نکته‌سنجی برای تشخیص علائم خطر
• تحمل خون و محیط بیمارستان و آمادگی برای شب‌کاری
• سلامت جسمی و روحی و روابط عمومی خوب

توجه: رشته مامایی در ایران تنها برای دانشجویان زن ارائه می‌شود.

ادامه تحصیل

1. کارشناسی ارشد مامایی (ناپیوسته): طول دوره ۲ تا ۳ سال
2. دکترای مامایی: پس از کارشناسی ارشد و به تازگی در شورای عالی برنامه‌ریزی تصویب شده است

آینده شغلی و بازار کار

فارغ‌التحصیلان مامایی می‌توانند در موارد زیر فعالیت کنند:

• بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها
• درمانگاه‌ها و مراکز بهداشتی
• مطب خصوصی با ارائه خدمات بهداشتی و درمانی

با این حال، فرصت‌های شغلی محدود است و برخی فارغ‌التحصیلان ممکن است در مشاغل نامرتبط فعالیت کنند.

درس‌های رشته مامایی

دروس پایه

• سلول‌شناسی و بافت سلولی
• بیوشیمی
• تشریح 1 و 2
• فیزیولوژی 1 و 2
• ایمنی‌شناسی
• میکروب‌شناسی و انگل‌شناسی

دروس اصلی

• آسیب‌شناسی اختصاصی و عمومی
• اصول خدمات بهداشتی جامعه و آموزش بهداشت
• داروشناسی 1 و 2
• اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش اتاق عمل و زایمان
• آمار حیاتی و روش تحقیق
• روانشناسی
• اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری‌ها
• زبان تخصصی

دروس تخصصی

• اصول تغذیه مادر و کودک
• جنین‌شناسی و ژنتیک
• باروری و زایمان 1 تا 4
• کارآموزی بارداری و زایمان 1 تا 3
• نوزادان و کارآموزی نوزادان
• بیماری‌های کودکان و فیزیوپاتولوژی بیماری‌های داخلی، جراحی و عفونی 1 تا 3
• بهداشت مادر و کودک و خانواده و کارآموزی مرتبط
• تغذیه درمانی مادر و کودک
• رادیولوژی، سونوگرافی و الکتروفیزیولوژی در مامایی
• روانپزشکی در مامایی
• بی‌حسی و بیهوشی و احیا در مامایی
• اصول مدیریت و کاربردهای آن در مامایی
• اختلال عمل جنسی و آموزش مشاوره آن
• بیماری‌های زنان و ناباروری
• پایان‌نامه و کارآموزی بیماری‌های زنان

دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دارای رشته مامایی

اکثر دانشگاه‌ها در مقطع کاردانی و کارشناسی رشته مامایی ارائه می‌کنند.